Riskli hamilelik olarak adlandırılan gebelikler, anne ya da bebeğin sağlığını tehdit edebilecek durumların ortaya çıkabileceğini belirtir. Düşük, erken doğum ya da bebek anomalileri en çok karşılaşılan risklerdir.
Akraba evlilikleri, kalıtsal hastalıklar, kan grubu uyuşmazlıkları ya da hamilelik yaşı, bebeğin sağlıklı şekilde doğması ve gelişmesi açısından önemlidir. Riskli hamileliklerin yakından takip edilmesi, bebekte oluşabilecek sağlık sorunlarının öngörülebilmesi ve engellenebilmesi açısından oldukça önemlidir.
Gebelikte Hangi Durumlar Risk Oluşturur?
- Gebelik öncesinde anne adayının kilosunun normal kabul edilen durumun çok altında ya da çok üstünde olması,
- Anne adayının boyunun çok kısa ya da çok uzun olması,
- Hamilelikte sahip olunan sistemik hastalıklar,
- Anne ya da babadaki riskli kalıtımsal hastalıklar,
- Daha önceden gebelik yaşandıysa, düşük ve erken doğum öyküsü,
- Sigara, tütün ya da uyuşturucu madde kullanılması,
- Hamileliğin 18 yaşından önce ya da 35 yaşından sonra gerçekleşmesi,
- Gebelikte kötü beslenme koşulları,
- Hamilelik sürecinde kötü çalışma şartlarına maruz kalmak, aşırı stres altında olmak,
- Yakın akraba evlilikleri,
- Baba adayının yaşının 40’ın üzerinde olması
Gebelik döneminde risk oluşturan durumlar, bebeğin sakat doğmasına, erken doğum ya da düşük olmasına neden olabilir. Bu nedenle riskli hamileliklerin yakından takip edilmesi gerekir. Gebeliğin 11-14. haftaları arasında yapılan ikili tarama testi ile Edwards ya da Down Sendromu tespit edilebilir. Dolayısıyla testlerin doğru şekilde yapılması risklerin ortaya konmasında önemlidir. Buna ek olarak hamilelik sürecinde ortaya çıkan farklılıklar da anne tarafından takip edilmelidir. Bebeğin hareketlerinde azalma, aşırı iştahsızlık, vajinal kanama gibi durumlarda doktora başvurulması gerekir.
Riskli Gebeliklerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Riskli gebeliklerin yakından takip edilmesi oluşabilecek sorunların minimize edilmesini sağlar. Riskli hamileliklerde dikkat edilmesi gerekenler şöyledir:
- Bebeğin hiç hareket etmemesi, özellikle ilk trimesterdan sonra önemli bir belirtidir. Bebeğin uzun süre hiç hareket etmediğinin fark edilmesi durumunda doktora başvurulmalıdır.
- Riskli hamileliklerde, kötü beslenme, sigara ve alkol kullanımı ya da aşırı stres hamilelik sürecini olumsuz etkiler. Erken doğum ve düşük riskini artırmamak için bu tür durumlardan kaçınmak şarttır.
- Elde ve yüzde belirgin şişme, yüksek tansiyon gibi durumlar preeklampsi belirtileri olabilir. Dolayısıyla annede gözlenen ani değişimlerde doktora başvurmak gerekir.
- Laboratuvar incelemelerini aksatmadan yaptırmak risklerin ortaya konmasında son derece önemlidir. Anemi gibi durumlar risk düzeyini artırabilir.
- Ultrasonografi yöntemi ile bebekteki anomaliler saptanabilir. Riskli bulunan hamileliklerde görüntüleme tekniklerinin daha sık kullanılması gerekebilir.
- Gebelik sürecinde enfeksiyonlar, her zaman tehlike arz eder. Antibiyotik kullanımı riskli olabildiği için, enfeksiyonlardan korunmak şarttır. Steril olmayan ortamlarda bulunmamak ve hijyene dikkat etmek özellikle riskli hamileliklerde büyük önem taşır.
- Gebelikte 42.hafta tamamlandığı halde, doğumun gerçekleşmemesi de risk arz eder. Böyle durumlarda suni sancı ile doğuma hazırlık yapılabilir. 42. haftayı tamamlayan hamilelerin doktor gözetiminde olması önemlidir.
- Gebelikte aşırı kilo alma ya da yetersiz düzeyde kilo alma, riskleri artırır. Bebeğin sağlıklı şekilde doğması ve hamileliğin sorunsuz geçmesi için annenin kilosu önemlidir. Bu nedenle düzenli ve sağlıklı beslenme programlarının uygulanması risklerin azalmasını sağlar.
Riskli hamileliklerde erken doğum, düşük ya da yenidoğan anomalileri ile karşılaşma ihtimali yüksektir. Bu nedenle doktor tavsiyeleri doğrultusunda önlemler almak gerekliği olduğu gibi, bazı durumlarda gebeliğin sonlandırılması kararı da alınabilir. Edwards sendromu gibi anomalilerle doğan bebekler, genellikle doğumdan sonra hayatını kaybettiği için, bu gibi risklerin çok yüksek olması durumunda, kürtaj yoluna gidilebilir.