Hamileliğin 38. haftasından önce gerçekleşen doğumlar “erken doğum” olarak adlandırılır. Sağlıklı kadınlarda erken doğum riski yaklaşık yüzde 10’dur. Bununla birlikte birden fazla çocuk beklenen hamileliklerde erken doğum riski daha yüksektir.
Hamilelik yaşı da erken doğum riskini etkileyen faktörler arasında yer alır. 35 yaşının üstündeki hamileliklerde erken doğum riski daha faladır. Bununla birlikte yaş artıkça erken doğum riski de artar. Aynı şekilde 18 yaşından küçük çocukların hamileliğe maruz kalması durumunda da erken doğum ve düşük riski yükselir. Yaş küçüldükçe risk oranı artarak çocuğun ve bebeğin ölümüne dahi neden olabilir.
Erken Doğum Riski Taşıyan Hamilelikler
Erken doğum riski, hamilelik yaşının yanı sıra, anne adayının genel sağlık durumuna ve sağlık hizmetlerine ulaşma imkanına göre de değişkenlik gösterir. Prematüre bebek dünyaya getirme riskinin yüksek olduğu durumlar şöyledir:
- Hamilelik yaşının 18’den küçük, 35’ten büyük olması,
- Gebelik sürecinde tütün, uyuşturucu madde ya da alkol kullanımı,
- Sistemik hastalıklara sahip olma,
- Gebelikte enfeksiyon oluşması,
- Yoğun stres yaşama,
- Gebelikte fiziksel, psikolojik ya da cinsel şiddete maruz kalma,
- Hamilelikte anne adayının çok düşük kiloda olması,
- Önceki hamileliklerde düşük ya da erken doğum yaşanmış olması,
- Birden fazla bebek beklenmesi,
- Gebelikte vajinal kanama sorunları yaşanması,
- Sağlık hizmetlerine ulaşma imkanlarının kısıtlı olması,
- Gebelik sürecinde yeterli beslenememe
Erken doğum riski bu faktörlerin yanı sıra, farklı nedenlerle de ortaya çıkabilir. Erken doğan bebekler, sağlıklı bir şekilde yaşayabildiği gibi, bazı bebeklerde çeşitli hastalıklar oluşabilir. Bununla birlikte, erken doğan bebeklerin yetersiz şartlara sahip olan alanlarda tutulması, bebeğin kaybedilmesine neden olabilir. Erken doğum evde gerçekleştirildiğinde, bebeğin geciktirmeden sağlık merkezlerine ulaşması şarttır. Bebeğin vücut sıcaklığının korunamaması durumunda, travmalar oluşabileceği gibi, bebeği kaybetme riski de artacaktır.
Erken Doğum Riski Azaltılabilir Mi?
Erken doğum riski taşıyan hamileliklerde düzenli doktor kontrolü elzemdir. Annenin genel sağlık durumunun incelenmesi ve risklerin minimize edilmesi için doktorun önerilerini dikkate almak gerekir. Annenin genel sağlığında herhangi bir sorun bulunmadığı durumlarda ise erken doğum riskini en aza indirmek için dikkat edilmesi gerekenler şöyledir:
- Gebelik sürecinde beslenme düzenine çok dikkat etmek; alkol, sigara gibi alışkanlıkları tamamen bırakmak,
- Enfeksiyon riskini azaltabilmek için bağışıklık sistemini güçlendirmek ve steril olmayan alanlardan uzak durmak,
- Düşük kilolu hamileliklerde, annenin sağlıklı kilo almasını sağlamak için diyet programları uygulamak ve gerekli olursa vitamin takviyesi almak,
- Stres faktöründen olabildiğince uzak durmak, hamilelikte çok fazla ayakta kalmamaya ve yorulmamaya dikkat etmek,
- Ev içi şiddet gibi tehlikeler söz konusuysa bunlardan kaçınmak için gerekli önlemleri almak,
- Tütün ürünü içilen alanlardan uzak durmak,
- Düzenli olarak doktor kontrolünden geçmek, doktorun tavsiyelerini dikkate almak ve yaşanan şikayetleri doğru şekilde aktarmak.
Erken doğum riskini en aza indirmek için hamilelikte vücut direncini artırmak, yeterli ve nitelikli dinlenmek, stres yaratan faktörlerden uzak durmak gereklidir. Bedensel sağlık kadar mental sağlık da gebelik sürecinde kritik bir önem taşır. Bu nedenle annenin psikolojik sorunlar yaşaması durumunda, uzmanlardan yardım almak gerekir. Gebelikte sosyolojik, psikolojik ya da fizyolojik sorunlara karşı önlem alınmaması erken doğum ve düşük riskini artırır.
Gebeliğin özellikle 3.trimesterında erken doğum riskine karşı doktor kontrollerini sıklaştırmak ve ekstra önlemler almak gerekir. Bunun yanı sıra, erken doğum olasılığına karşı gerekli hazırlıkların yapılması da önemlidir.